КИЧИК КОРХОНАЛАР ХЎЖАЛИК ФАОЛИЯТИДА БУХГАЛТЕРИЯ ҲИСОБИ ХУСУСИЯТЛАРИ, МУАММОЛАРИ ВА ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Authors

  • Гайбуллаев Рахим Муродович ТДИУ СФ “Бухгалтерия ҳисоби, солиқ ва молия” кафедраси мудири, и.ф.д.
  • Наримов Илёс ТДИУ СФ магистранти

Abstract

Маълумки, кичик бизнес мамлакат иқтисодиётида муҳим ўрин тутади. Кичик бизнес ­иқтисодиётда муаффақиятли амал қилар экан, у мамлакат иқтисодий-ижтимоий ривожланишига  самарали таъсир қилади ва ижтимоий кескинликни пасайтиради. Кичик бизнес субъектлари учун молиявий ресурсларнинг чекланганлигини ҳисобга олган ҳолда хўжалик юритувчи субъект олдига қўйилган вазифаларни бажаришга зарар етказмасдан, бухгалтерия ҳисобини юритиш тартибларини максимал даражада соддалаштириш энг долзарб масала ҳисобланади. Кичик корхона ўз фаолияти ва бошқарувининг эҳтиёжлари, уларнинг мураккаблиги ва ходимлар сонидан келиб чиққан ҳолда бухгалтерия ҳисоби шаклини ўзи танлаш ҳуқуқига эга. Шу билан бирга, кичик корхона бухгалтерия ҳисобининг асосий тамойилларига риоя қилган ҳолда, қўлланиладиган бухгалтерия регистрларини ўз ишининг ўзига хос хусусиятларига мослаштириши мумкин. Бухгалтерия ҳисобининг соддалаштирилган шакли бўйича ҳисобини ташкил этишда кичик корхоналарга стандарт Ҳисоблар режаси асосида ҳисобларнинг ишчи режасини тузиш тавсия этилади. Аксарият кичик корхоналар учун асосий муаммолардан бири бу -  бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш зарурлигини тўғри тушунмасликдир. Амалиётда шундай ҳолатлар ҳам учрайдики, бухгалтерия сиёсати кўпинча нотўғри, ҳар томонлама таҳлил қилинмасдан,  яъни фақат солиқ инспекцияси учун ишлаб чиқилган. Бу эса, охир-оқибат бухгалтерия ҳисобининг қуйидаги асосий вазифаларини бажаришни тўхтатиб қўйишга олиб келади: хўжалик фаолияти жараёнлари ва натижалари тўғрисида тўлиқ ва ишончли маълумотларни шакллантириш; мулкнинг мавжудлиги ва ҳаракатланиши, ишлаб чиқариш ресурсларидан оқилона фойдаланиш устидан назоратни таъминлаш;  ­ички ишлаб чиқариш ресурсларини аниқлаш; молиявий-хўжалик фаолиятидаги салбий ҳодисаларнинг ўз вақтида олдини олиш;  аниқланган ресурслардан ҳақиқий фойдаланишни баҳолаш.  Мазкур мақолада кичик корхоналарда бухгалтерия ҳисобининг хусусиятлари ўрганилади, асосий муаммоларни аниқланиб, бухгалтерия ҳисобини такомиллаштириш йўллари  таклиф қилинади.

References

Ўзбекистон Республикаси Қонуни: «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида (янги таҳрири)». 2016 йил 13 апрель.

Нидлз Б. и др. Принципы бухгалтеркого учета / Б. Нидлз, Х. Андерсон, Д.Колдуэлл: Пер. с англ./ Под ред. Я.В. Соколова. -М: Финансы и статистика,2003, с.13.

Мэтьюс М.Р.Перера, М.Х.Б. Теория бухгалтеркого учета. Учебник./ Пер. с англ./ Под ред. Я.В. Соколова. И. А. Смирновой.- М: Аудит, ЮНИТИ, 1999, с.65

Остонақулов М. Бухгалтерия ҳисоби назарияси. Дарслик. Иккинчи нашр.-Т: «Iqtisod-moliya » , 2007, 5-б.

Палий В.Ф. Теория бухгалтеркого учета: современние проблемы.- М: Изд-во «Бухгалтерский учет», 2007, с.11.

Энтони Р. , Рис Дж. Учет: ситуации и примеры: Пер. с англ./ Под ред. и с предcлов. А.М.Петрачкова –М: Финансы и статистика, 1996,с. 16.

Потехина Е.Н. Проблемы и пути совершенствования учета на малых предприятиях // Фундаментальные исследования. 2014. № 9. С. 1322-1325.

Попова А А. Проблемы учета в сфере малого бизнеса // Вестник магистратуры. 2016. № 6-4 (57). С. 176-178

Ўзбекистон Республикасининг 20-сонли бухгалтерия ҳисоби миллий стандартида (БҲМС) , «Кичик тадбиркорлик субъектлари томонидан ҳисобни соддалаштирилган ҳолда юритилиши ва ҳисоботлар тузилиши тартиби тўғрисида» 2004 йил 24 январ, (Адлия вазирлиги 879-сон ).

Коба Е.Е. Совершенствование учета и внутреннего контроля в организациях малого бизнеса // Экономика и предпринимательства. 2015. № 3. С. 963-966.

Gaybullaev Rakhim Murodovich. (2022). CHARACTERISTICS OF ACCOUNTING IN THE ECONOMIC ACTIVITY OF SMALL ENTERPRISES I, PROBLEMS AND IMPROVEMENT. World Economics & Finance Bulletin (WEFB), 17, 139-142.

Gaybullaev Rakhim Murodovich. (2022). Prospects for Use of Digital Information Technologies in Accounting. American Journal of Social and Humanitarian Research, 3, 244-253.

Гайбуллаев, Р. М. (2003). Экономическая активность предпринимателей в Республике Узбекистан. Финансовый бизнес, (6), 46-49.

Murodovich, G. R. (2022). SMALL BUSINESS DEVELOPMENT PROCESSES IN UZBEKISTAN. SO ‘NGI ILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI, 1(2), 144-147.

Murodovich, G. R. (2022). Research of the Problems of the Functioning of Institutional Service Structures and Provision of Regulatory and Legal Criteria in this Sphere. European Multidisciplinary Journal of Modern Science, 6, 208-211.

Murodovich, G. R. (2022). Considerations for Creating a Business Environment Based on Entrepreneurial Risk. Spanish Journal of Innovation and Integrity, 6, 318-320.

Murodovich, G. R., & Maxmudovich, S. I. (2022). Support of Small Business and Private Entrepreneurship in Uzbekistan through Loans of Commercial Banks. American Journal of Social and Humanitarian Research, 3(6), 197-201.

Murodovich, G. R., & Komolboevich, I. A. (2022). Increasing the Possibility of Management of Loan Portfolio Analysis in Commercial Banks. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 17, 30-35.

Murodovich, G. R. (2022). Invitation of Population Funds in Uzbekistan Some Aspects of Private Investment Development. Journal of Marketing and Emerging Economics, 2(5), 15-19.

Murodovich, G. R., & Jahongir, N. (2022). Improving the Loaning Process in Commercial Banks. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF ARTS AND DESIGN, 3(5), 10-15.

Murodovich, G. R., & Komolboevich, I. A. (2022). Indonesia Problems of Population Banking of Commercial Banks. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 15, 190-196.

Murodovich, G. R., & Saidmurot, M. (2022). FINANCIAL SUPPORT OF THE POPULATION IN COMMERCIAL BANKS THROUGH MORTGAGE CREDITS. World Economics and Finance Bulletin, 9, 173-177.

Murodovich, G. R. (2022). Participation of Small Business and Private Entrepreneurship in the Foreign Economic Activity of the Republic of Uzbekistan Creating and Developing the Environment. European Multidisciplinary Journal of Modern Science, 4, 417-420.

Murodovich, G. R., & Jahongir, N. (2022). Improving Bank Loan Portfolio Quality Management. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 15, 54-60.

Murodovich, G. R., & Maxmudovich, S. I. (2022). Creating Conditions for Financing Small Business Entities through Bank Loans. Academic Journal of Digital Economics and Stability, 15, 45-48.

ГАЙБУЛЛАЕВ Р.М. (2021). ЗАКОНОМЕРНОСТИ СТАНОВЛЕНИЯ И СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА В УЗБЕКИСТАНЕ. ГЛОБАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ МОДЕРНИЗАЦИИ НАЦИОНАЛЬНОЙ ЭКОНОМИКИ

Материалы X Международной научно-практической конференции. Отв. редактор А.А. Бурмистрова [и др.]. Тамбов, 2021. Издательство: Издательский дом "Державинский"

Downloads

Published

2023-01-04