MUDDATDAN UTIB TUGILGAN BOLALARNI COVID-19 XUSUSIYATLARI VA PROFILAKTIK CHORA TADBIRLARINI OLIB BOORISH

Authors

  • Bobomurotov T. A., Sagdullaeva M. A., Abdullaeva M. M. Tashkent Medical Academy, Uzbekistan

Keywords:

COVID-19, profilaktika, labarator taxlillar, koranavirus, RNK, bolalar, rivojlanish mexanizmi.

Abstract

Koronaviruslar – 26–30000 nukleotiddan iborat bir zanjirli ijobiy RNK tutuvchi qobiqli viruslar oilasiga kiradi. Viruslarning katta qismining qobig‘ida mikroskop ostida yaxshi ko‘rinadigan hamda quyosh tojini eslatuvchi yirik peplomerlar (20 nm gacha) integratsiyalangan [7]. Hozirgi kunda 40 tadan ortiq koronaviruslar ma’lum. Ularning 7 tasi inson uchun patogen hisoblanadi. Coronaviridae oilasi 4 ta (alpha, beta, delta, gamma) avlodni birlashtiruvchi Letivirinae (bir tur bilan ifodalanadi) va Orthocoronavirinae kenja oilalarni o‘z ichiga oladi. Koronaviruslarning turli tumanligi uchta asosiy sabablar natijasida yuzaga kelgan. Birinchidan, koronavirusning RNKga bog‘liq RNK-polimerazani noaniqliligi tufayli 1000-10000 nukleotidga bitta tartibdagi mutatsiyalar rivojlanadi, natijada o‘ta o‘zgaruvchan bo‘ladi [8]. Ikkinchidan, “nusxa tanlash” mexanizmi orqali amalga oshiriladigan noyob tasodifiy shablon almashinuvi natijasida koronaviruslar RNK gomologik rekombinatsiyasining yuqori chastotasiga ega [9]. Uchinchidan, koronaviruslar RNK tutuvchi ma’lum viruslar orasida eng ko‘p genom tutadi, bu ularga genlar modifikatsiyasida qo‘shimcha plastiklikni beradi. Ushbu omillarning birga kelishi turli xo‘jayinlar organizmiga moslasha oladigan koronaviruslarning turli xillarini paydo bo‘lishiga imkon beradi [10]. Birinchi koronavirus 1937 yilda tovuq embrionidan ajratib olingan [11], birinchi ikkita inson viruslari (HCoV-229E va HCoV-OC43) o‘tgan asrning 60-yillarini o‘rtalarida o‘tkir respirator virusli infeksiya bilan kasallangan bemordan ajratib olingan [12, 13]. 2002 yilgacha koronaviruslarga engil respirator kasalliklar qo‘zg‘atuvchilari sifatida qaralgan.

References

Abdullaev R.YU., Komissarova O.G. Laboratornыe proyavleniya koronavirusnoy infeksii COVID-19. //Vrach. 2020; 31 (5): 3–6.

Avdeev SN, Sareva NA, Merjoeva ZM. i dr. Prakticheskie rekomendatsii po kislorodoterapii i respiratornoy podderjke patsientov s COVID-19 na doreanimatsionnom etape. //Pulmonologiya. 2020; 30 (2).-S. 151-63.

Aleksandrovich YU.S., Alekseeva E.I., Bakradze M.D., Baranov A.A., Osobennosti klinicheskix proyavleniy i lecheniya zabolevaniya, vыzvannogo novoy koronavirusnoy infeksiey (COVID-19), U DETEY. VERSIYA 2 // PF. 2020. №3. –S.187-192

Bandajevskiy YU. I. i dr. Sostoyanie щitovidnoy jelezы u detey Polesskogo i Ivankovskogo rayonov po rezultatam laboratornogo skrininga. – 2016.

Begaydarova R. X., Giniyat A.G., Slugin A. V. I dr. Multisistemnыy vospalitelnыy sindrom, vremenno assotsiirovannыy S COVID-19 u detey: sobstvennoe klinicheskoe nablyudenie //Meditsina i ekologiya. 2021. №1 (98).-S.93-97

Bubnova M. G., Persiyanova-Dubrova A. L., Lyamina N. P. Reabilitatsiya posle novoy koronavirusnoy infeksii (COVID-19): prinsipы i podxodы // CardioSomatika. 2020. №4.

Valiullina S.A., Pogonchenkova I.V. Meditsinskaya reabilitatsiya detey s COVID-19 v Moskve (regionalnыe osobennosti): Vremennыe metodicheskie rekomendatsii (Versiya 1). Moskva. Moskovskiy nauchno-prakticheskiy sentr meditsinskoy reabilitatsii, vosstanovitelnoy i sportivnoy meditsinы Departamenta zdravooxraneniya goroda Moskvы. 2020: 89 s.

Verbovoy D.N., Petrova M.S., Boyarinsev V.V. Meditsinskaya reabilitatsiya i sanatorno-kurortnoe lechenie detey, perenesshix novuyu korona-virusnuyu infeksiyu COVID-19: Vremennыe metodicheskie rekomendatsii dlya podvedomstvennыx Upravleniyu delami Prezidenta Rossiyskoy Federatsii lechebnыx i sanatorno-kurortnыx organizatsiy. Moskva. //Sentralnaya gosudarstvennaya meditsinskaya akademiya Upravleniya delami Prezidenta Rossiyskoy Federatsii. 2021: 120 s.

Goncharov N.P., Kolesnikova G.S. Bioximicheskie markerы vrojdennoy disfunksii korы nadpochechnikov i narusheniy steroidogeneza. //Problemы Endokrinologii. 2007;53(1):30-33.

Gorelov AV, Nikolaeva SV, Akimkin VG. Novaya koronavirusnaya infeksiya COVID-19: osobennosti techeniya u detey v Rossiyskoy Federatsii. //Pediatriya. Jurnal imeni G.N. Speranskogo. 2020;99(6):57-62.

Ivanova G. E., Balandina I. N., Baxtina I. S., Meditsinskaya reabilitatsiya pri novoy koronavirusnoy infeksii (Covid-19)// Fizicheskaya i reabilitatsionnaya meditsina, meditsinskaya reabilitatsiya. 2020. №2. –S.140-189.

Ivanova RA, Skripchenko NV, Vishnevskaya TV, i dr. COVID-19 u detey v megapolise: kliniko-epidemiologicheskie i terapevticheskie aspektы. //Prakticheskaya meditsina. 2020;18(6):119-127.

Kantemirova M.G., Novikova YU.YU., Ovsyannikov D.YU., Detskiy multisistemnыy vospalitelnыy sindrom, assotsiirovannыy s novoy koronavirusnoy infeksiey (COVID-19): Aktualnaya informatsiya i klinicheskoe nablyudenie // PF. 2020. №3. –S.219-229

Kogan E. A., Berezovskiy YU. S., Protsenko D. D., Patologicheskaya anatomiya infeksii, vыzvannoy SARS-CoV-2 // Sudebnaya meditsina. 2020. №2. –C.22-25

Krasnova EI, Karpovich GS, Komissarova TV, Izvekova IYA, Mixaylenko MA, Serova YUS, SHestakov AE. Osobennosti techeniya COVID-19 u detey razlichnыx vozrastnыx grupp.// Pediatriya. Jurnal imeni G.N. Speranskogo. 2020;99(6):141-147.

Kubыshkina Anastasiya Vasilevna, Logvinova Iya Ivanovna Osobennosti gormonalnogo statusa pozdnix nedonoshennыx detey v rannem neonatalnom periode // Neonatologiya: Novosti. Mneniya. Obuchenie. 2021. №2 (32). Abdullaev R. YU. Oglы, Komissarova O G. Izmeneniya markerov gematologicheskogo, bioximicheskogo i koagulologicheskogo analizov krovi pri novoy koronavirusnoy infeksii COVID-19 // Consilium Medicum. 2020. №11. –S.51-55.

Kuznik B.I., Sturov V.G. Osobennosti techeniya novoy koronavirusnoy infeksii (SARS-CoV-2) u detey. //Pediatriya im. G.N. Speranskogo. 2020; 99 (6): 199–208.

Kuzmina I.N., Priщep M.V., Grekova A.I. Novaya koronavirusnaya infeksiya u detey i podrostkov smolenskoy oblasti // Smolenskiy meditsinskiy almanax. 2021. №1. –S.190-197

Latыpova L. F., Amirova E. F., Axlyamova A. A. Rol monitorirovaniya vozrastnыx pokazateley funksii endokrinnыx jelez pri jelezodefitsitnoy anemii u detey //Mediko-farmatsevticheskiy jurnal «Puls». – 2017. – T. 19. – №. 11.

Lobzin YU.V., CHerkashina I.V., Samoylova I.G. Meditsinskaya reabilitatsiya detey, perenesshix COVID-19. //Jurnal infektologii. 2020;12(3):64-74

Downloads

Published

2022-06-05