“CHAROG‘I HIDOYAT” LUG‘ATIDA ANROPONIMLARNING BERILISHI
Keywords:
atoqli ot, antroponim, onomastika, lug‘aviy birlik, leksikografiya, lug‘at, laqab, etimologiya, so‘zlikAbstract
Tildagi atoqli otlarning xilma-xil xususiyatlari juda qadimgi davrlardan buyon turli soha olimlarining diqqatini o‘ziga jalb etib kelmoqda. Ma’lum shaxslarning ism va laqablari jamiyat tarixini yaqinroq tanish va to‘liq tasavvur hosil qilish yo‘lida alohida ahamiyatga egaligi bois muhim mavqega ega. Ba’diiy asar, shuningdek, leksika tarkibidagi xayoliy, muallif (xalq) tomonidan to‘qilgan va haqiqiy otlarning nomlash sabablari, nom tanlash usullari, nomlash bilan bog‘liq bo‘lgan hodisalar, nomlashning diniy, ideologik asoslari, nom qo‘yishning boshlanish nuqtasi, ism qo‘yishdagi o‘z va o‘zlashma qatlam hodisalari juda qiziq va o‘rganish talab qiladigan hodisalardan hisoblanadi. Mazkur sabablar e’tiboridan atoqli otlarni tilshunos, geograf, psixolog, sotsiolog, tarixchi, etnograf kabilar o‘rganadi. Shu bois, Barcha tarixiy leksikografik manbalarda onomastik birliklar izohlangan.
Biz mazkur maqolamizda “Charog‘i hidoyat” lug‘atidagi antroponimlarni tadqiq etamiz.
References
Loghatnâme (Encyclopedic Dictionary). Chief Editors: Mohammad Mo‘in & Ja’far Shahidi. Tehran, Tehran Universitiy Publications, 1998-1999. 16 (14) vols.
Алимӣ Ҷ. Ономастика (назария ва амалия) дастури шмӣ-методӣ. – Душанбе, 2017. – 552 саҳ.
Баҳриддин Дарвеш «Чароғи ҳидоят»-и Орзу ва забони тоҷикии форсӣ. – Душанбе. 1992. – 108 с.
Воҳидов А. Характеристикаи структури-семантикии калимаҳо дар “Ғиёс-ул-луғот”. Дисс. барои гирифтани унвони номзади илми филалогия. Душанбе, 1975. – 195 с.
Йўлдошев Б. “Ўзбек ономастикаси масалалари” танланма фанидан услубий қўлланма. — Самарқанд. СамДУ нашри, 2011. – 112 б.
Отахонова А. “Фарҳангнома”-и Ҳусайн Вафоӣ. – Душанбе, “Дониш”, 1986. – 124 с.
Сироҷуддин Алихони Орзу. Чароғи ҳидоят. –Душанбе. Ирфон, 1992. – 288 с.
Ўзбек тилининг изоҳли луғати: I-V жилдлар. –T.: O‘zbekiston milliy ensklopediyasi. – 2008.
Фарҳанги забони тоҷикӣ (аз асри Х то ибтидори асри ХХ): – М: Сов. энциклопедия, 1969. Ҷ. 1. 951 с. Ҷ. 2. 1904 с.
Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ – 2008. Ҷ. 1. 950 с. Ҷ. 2. 1895 с.
سراخ الدین علی خان آرزو. چراغ هدایت. – نولکشور، 112 – .1930
عادل ارشادی فرد. فرهنگ واژگان ترکی در زبان وادبیات فارسی.1979. 336 ص.
