GLOBALLASHUV SHAROITIDA TURKIY DAVLATLAR TASHKILOTI TARIXI VA ISTIQBOLINING MAHALLIY HAMDA XORIJIY TADIQOTLARDA O‘RGANILISHI
Abstract
Ushbu maqola XXI asrning dastlabki choragi davomida shakllangan va rivojlangan hamda tobora yirik, xalqaro tashkilotga aylanib borayotgan Turkiy Davlatlar Tashkilotining rivoji, davlat rahbarlarining sammitlararo uchrashuvlari natijalari, ilmiy-madaniy doiralardagi hamkorligi masalalari shu soha bo‘yicha ilmiy ish olib borayotgan tadqiqotchilarning asarlari asosida shakllantirilgan. Globallashuv sharoitida Turkiy Davlatlar Tashkilotining tarixi va kelajak istiqbolini barpo qilishda mahalliy va xorijiy tadqiqotchilarning ishlarini batafsil o‘rganish, solishtirish, qiyosiy va tahliliy yondashuvlar asosida o‘rganish bugunning dolzarb mavzularidan biri sifatida ahamiyatga ega.
Maqolada asosan davlat rahbarlari, hamda bir nechta tadqiqotchilarning ishlariga o‘rin berilgan. Said-Abdulaziz Yusupovning “Zamonaviy Turkiya: ko‘hna tarix va buyuk kelajak” nomli ommabop risolasi, Qahramon Rajabov va Bahodir Qandovning “Jahon mamlakatlari va xalqaro tashkilotlar” nomli jahon mamlakatlari tarixi va geografiyasi hamda siyosiy boshqaruviga oid kitobi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning “Yangi O‘zbekiston strategiyasi” kitobi, Turkiya rahbari Rejep Tayyip Erdog‘anning “Dunyo yanada odil bo‘lishi mumkin” nomli kitobi, Yelena Parubochayaning “Turkiy davlatlar sammitlari (1992-2001 – yillar): hamkorlik uchun real platformami?” va “Zamonaviy bosqichdagi Turkiy dunyo integratsiyasi” maqolalari, R. Veyselning “Turkiyaning Markaziy Osiyo mamlakatlari madaniyat va ta'lim tizimiga ta'siri”, F. Yusupovaning “Turkiy Davlatlar Tashkilotining rivojlanish tarixi va xalqaro huquqdagi o‘rni” nomli ilmiy maqolasi, M. Mustofayevning “Turkiy davlatlar tashkiloti: yangi global yondashuvlar va mintaqaviy muammolar”, A. Mirkomilovning “Turkiy davlatlar tashkiloti doirasida madaniy-gumanitar hamkorlikning yangi imkoniyatlari” maqolalari va “Turkiy Kengash: Naxichevan kelishuviga 10 yil” nomli maxsus yubiley uchun chop etilgan kitob to‘plamidagi O‘zbekiston Prezidentining “Integratsiya va hamkorlik uchun yangi imkoniyatlar” ilmiy maqolasi shular jumlasidandir.
References
Юсупов Саид-Абдулазиз. Замонавий Туркия: кўҳна тарих ва буюк келажак. Тошкент: O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi, 2018.
Мирзиёев Ш.М. Нияти улуғ ҳалқнинг иши ҳам улуғ, ҳаёти ёруғ ва келажаги фаровон бўлади. 3-жилд. Тошкент: Ўзбекистон, 2019. Б. 192-202.
Мирзиёев Ш.М. Миллий тикланишдан – миллий юксалиш сари. 4-жилд. Тошкент: Ўзбекистон, 2020. Б. 258-263.
Ражабов Қ., Қандов Б. Жаҳон мамлакатлари ва халқаро ташкилотлар. Тошкент: Yangi nashr, 2015.
Мирзиёев Ш.М. Янги Ўзбекистон стратегияси. Тошкент: O‘zbekiston, 2021.
Recep Tayyip Erdoğan. Daha adil bir dünya mümkün. Birleşmiş Milletler reformu için bir model önerisi. Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş. 2021.
Режеп Таййип Эрдоған. Дунё янада одил бўлиши мумкин. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ислоҳи учун таклиф. (Тарж., М.Юлдошев, А.Тилавов) Тошкент: Янги аср авлоди, 2022.
Парубочая E.Ф. Cаммиты тюркских государств (1992–2001 гг.): реальная платформа для сближения? Вестн. Волгогр. гос. ун-та. Сер. 4, Ист. 2011. № 1 (19), С. 113-120. https://cyberleninka.ru/article/n/sammity-tyurkskih-gosudarstv-1992-2001-gg-realnaya-platforma-dlya-sblizheniya
Парубочая E.Ф. Интеграция тюркского мира на современном этапе. Исторические, философские, политические и юридические науки, культурология и искусствоведение. Вопросы теории и практики. Тамбов: Грамота, 2016. № 6. Ч. 1. С. 147-151. https://www.gramota.net/materials/3/2016/6-1/35.html
Вейцель Р. Влияние Турции на культуру и образование стран Центральной Азии. Ислам в современном мире. 2014; (1(33)):26-32.
Юсупова Ф. Туркий Давлатлар Ташкилотининг ривожланиш тарихи ва халқаро ҳуқуқдаги ўрни. Academic research in modern science international scientific-online conference. 2022. Б. 33-35.
Akalin Ahmet. “Türk Devletleri Teşkilati “Ali Şir Nevai uluslararasi ödülü”. The Materials of the International Scientific-Theoretical Conference on the Theme «Alisher Navoi and the XXI century». Tashkent, 2022. P. 363-366.
Chingiz Aytmatov Alisher Navoiy nomidagi xalqaro mukofotining ilk sohibi bo'ldi. 11.11.2022. https://uzreport.news/politics/chingiz-aytmatov-alisher-navoiy-nomidagi-xalqaro-mukofotining-ilk-sohibi-boldi
“The Organization of Turkic States: A New Approach to Global and Regional Challenges”. Perceptions journal of international affairs. SAM, Türkiye. Spring-Summer 2022 Volume XXVII Number 1. P. 105-121.
Hantington S.F. Sivilizatsiyalar to‘qnashuvi va yangi dunyo tartiboti. Tarj. J.Qodirov. Toshkent: Yangi asr avlodi, 2023.
Turkiy davlatlar tashkiloti doirasida madaniy-gumanitar hamkorlikning yangi imkoniyatlari. 09.11.2022. https://oyina.uz/uz/article/1222
Туркий давлатлар билан туризм соҳасидаги ҳамкорликни жадал ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори, 29.07.2022 йилдаги ПҚ-338-сон. https://lex.uz/uz/docs/6137065
Şahverdiyev Ceyhun, Dr. Veliyev Cavid. Turkic Council 10th anniversary of the Nakhchivan agreement. Baku – 2019. https://www.turkicstates.org/assets/pdf/yayinlar/ozel-yayin-turk-konseyi-nahcivan-anlasmasinin-10-yil-donumu-11-en.pdf
Mirziyoev Sh.M. New opportunities for integration and cooperation. Baku – 2019. P. 20-24. https://www.turkicstates.org/assets/pdf/yayinlar/ozel-yayin-turk-konseyi-nahcivan-anlasmasinin-10-yil-donumu-11-en.pdf
Туркий давлатлар ташкилоти: Янги тузилманинг турк дунёсига таъсири. 13.12.2022. https://www.uzanalytics.com/xalqaromunosabat/9834/
