TUT PARVONASINING SISTEMATIKASI UNI MONITORING VA BASHORAT QILISH
Keywords:
Pillachilik, ipak qurti,tut, tut parvonasi, birinchi, ikkinchi, uchinchi, to’rtinchi, beshinchi avlod qurtlari, zararlash darajasi, Dimilin va Sumi alfa kimyoviy preparatlari. Naturalis–L, brakon hebetor paraziti, oltinko’zbrakon hebetor paraziti.Abstract
Keyingi yillarda O’zbekistonda parvona kapalaklari vakillarini o’rganishga bo’lgan e’tibor kuchayib bormoqda. Farg’ona vodiysida ushbu oilaning vakillaridan bo’lgan tut, anjir, makkajo’xori, lavlagi parvonalari keng tarqalgan bo’lib, ularning zarari yildan-yilga xavfli tus olmoqda. 2015 yilga kelib Farg’ona vodiysida tut parvonasining eng xavfli barqaror tarqalish o’choqlari Markaziy Farg’ona (Yozyovon – Ulug’nor – Mingbuloq) va g’arbiy mintaqalar (Furqat, Dang’ara, Uchko’prik, Buvayda – Farg’ona viloyati)da shakllanganTut parvonasi arealining Farg’ona vodiysi bo’ylab kengayib borishida harorat, ozuqa o’simligi uzluksizligi va shamol hamda insonlarning xo’jalik faoliyati asosiy ahamiyatga ega bo’lgan; tut parvonasining tarqalish tezligi uning mavsumiy miqdor zichligiga bog’liq, zararkunanda arealining kengayib borishi 2-5 bo’g’in kapalaklari tarqalishi hisobiga amalga oshadi. Tut parvonasi arealining Farg’ona vodiysi bo’ylab kengayib borishida harorat, ozuqa o’simligi uzluksizligi va shamol hamda insonlarning xo’jalik faoliyati asosiy ahamiyatga ega bo’lgan; tut parvonasining tarqalish tezligi uning mavsumiy miqdor zichligiga bog’liq, zararkunanda arealining kengayib borishi 2-5 bo’g’in kapalaklari tarqalishi hisobiga amalga oshadi.
References
Abdullaev U. Tutchilik. - Toshkent: Mehnat, 1991. - 400 b.
Alimuhamedov S.N., Xo’jaev Sh.... Tut parvonasiga qarshi kurash bo’yicha tavsiyalar. – Toshkent, 1998. - 18 b.
Alimuhamedov S.N., Xodjaev Sh.T. Vrediteli xlopchatnika i meri borbi s nimi (uzb.). – Tashkent: Mexnat, 1991. – 195 s.
Ahmedov M.H., Shermatov M.R. Farg’ona vodiysida tut parvona kapalagining (Lepidoptera, Pyralidae) tarqalishi va biologiyasiga oid ayrim ma’lumotlar // Tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va Farg’ona vodiysining ekologik muammolari. Ilmiy-amaliy konferentsiya materiallari. -Farg’ona, 2001. -B. 78-79.
Ahmedov M.H., Shermatov M. Farg’ona vodiysida tut parvonasining (Lepidoptera, Pyralidae) biologiyasiga oid // O’zbekiston biologiya jurnali. -Toshkent, 2002. -№4. –B. 53-57.
Ahmedov M.H., Shermatov M. Farg’ona viloyatida tut zararkunandalarining biologiyasi va ekologik xususiyatlari // Agrar fani va ta’limi: dolzarb muammolari, istiqbolli rivojlanishi. Ilmiy-amaliy xalqaro konferentsiya materiallari. Toshkent, 2004. -B. 427-429.
